Het toenemende gebruik van complexe, technisch geavanceerde medische apparatuur in de kliniek, heeft geleid tot een behoefte aan directe en indirecte ondersteuning door personeel dat inzicht heeft in de fysisch-technische processen die samenhangen met deze apparatuur. Deze ondersteuning valt binnen het takendomein van de Klinische Fysica. De functie van Klinisch Fysisch Medewerker is ontstaan doordat veel werkzaamheden binnen de klinische fysica en vraagstellingen vanuit de kliniek, technische kennis en vaardigheden vereisen, die aansluiten bij het opleidingsniveau van een hbo-fysicus.
Zowel binnen de eigen beroepsgroep als daarbuiten is behoefte ontstaan aan een duidelijke omschrijving en profilering van de functie KFM om zodoende een herkenbare plaats binnen de klinische fysica in te kunnen nemen. In opdracht van de NVKFM is door de werkgroep Beroepsprofilering en Opleiding in 2007 het beroepsprofiel opgesteld.
Algemeen Profiel KFM
Doel van de functie
Het vaststellen en controleren van fysische parameters van medische apparatuur die direct of indirect van invloed zijn op de patiëntbehandeling. Het begeleiden en in stand houden van fysisch-technische processen en procedures die van belang zijn voor de patiëntbehandeling en de veiligheid van patiënt en personeel.
Operationele context
De werkzaamheden van een KFM vinden voornamelijk plaats op afdelingen radiotherapie, en in mindere mate op afdelingen radiodiagnostiek, nucleaire geneeskunde en in operatiekamers. Een KFM ressorteert over het algemeen onder een organisatorische eenheid Klinische Fysica en Instrumentatie die al dan niet deel uit maakt van bovengenoemde afdelingen. Van hieruit wordt fysisch-technische ondersteuning geboden aan de kliniek.
De functionele leiding binnen de discipline klinische fysica berust bij een of meerdere Klinisch Fysici (beroep en opleiding geregeld volgens koninklijk besluit 265, 25-4-2005), met wie de KFM nauw samenwerkt.
Voor een goed gecoördineerde en effectieve ondersteuning van de kliniek werkt de KFM tevens samen met collega KFMs, radiotherapeutisch/ radiodiagnostisch laboranten, instrumentatietechnici, informatici, medici en verpleegkundigen. Het bovenstaande in acht genomen werkt de KFM in hoge mate zelfstandig. De KFM beoordeelt en bepaalt zelf prioriteiten van dagelijkse werkzaamheden. De langere termijn planningen worden afgestemd met de leidinggevende.
Kern van het beroep
Een KFM is een fysisch-technisch geschoolde medewerker, werkzaam binnen het werkterrein klinische-fysica van een medische zorginstelling. De kerntaken van de KFM bestaan uit:
a. Zorg voor verantwoord gebruik, beheer en kwaliteitsborging van fysische processen die direct of indirect betrekking hebben op het klinisch functioneren van medische apparatuur.
b. Beheer, kwaliteitsborging en deskundig gebruik van fysisch-technische meetapparatuur.
c. Bepaling en analyse van relevante fysische parameters t.b.v. patiëntenbehandeling, diagnostiek of toegepast wetenschappelijk onderzoek door middel van metingen en berekeningen, alsmede beheer van deze data.
d. Adequate instructie en (bij-)scholing van personeel dat op de hoogte dient te zijn van relevante fysische technieken en gegevens, dan wel functionaliteit van medische apparatuur en processen.
e. Adviseren bij en/of voorbereiden van aanschaf van meetapparatuur en medische apparatuur.
f. Mede zorg dragen voor installatie, acceptatie en ingebruikname van medische apparatuur.
g. Bijdragen aan ontwikkeling van nieuwe technieken die tot doel hebben de patiëntbehandeling te verbeteren.
h. Directe ondersteuning van patiëntbehandelingen door ondersteuning bij gebruik van complexe medische apparatuur, advies met betrekking tot technische mogelijkheden van behandeltechnieken en beoordeling van fysisch-technische aspecten van behandelplannen.
Verantwoordelijkheden en Competenties
De KFM is verantwoordelijk voor de juiste uitvoering van de werkzaamheden die binnen zijn/haar kerntaken liggen.
De KFM wordt geacht inzicht te hebben in noodzaak en prioriteit van werkzaamheden binnen zijn/haar werkgebied.
De KFM moet kunnen functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarbij samenspraak dan wel samenwerking met andere functionarissen binnen het werkveld noodzakelijk is.
Voor het goed en verantwoord uitvoeren van de kerntaken is het noodzakelijk dat de KFM op de hoogte is en blijft van technologische ontwikkelingen op het gebied van fysische meettechnieken en meetapparatuur. Ook dienen lokale, nationale en internationale normen en aanbevelingen omtrent de toepasbaarheid en nauwkeurigheid van relevante fysische technieken worden gekend en op de juiste wijze geïnterpreteerd. Van de KFM wordt verwacht dat hij/zij zich in nieuwe technieken bekwaamt en zich nieuwe technische inzichten eigen maakt. Tevens dient hij/zij op de hoogte te zijn en te blijven van technologische ontwikkelingen op het gebied van medische apparatuur en behandeltechnieken uit zijn/haar deelgebied.
Vanwege de complexiteit van problemen en vraagstellingen vanuit de kliniek, vereist de functie een hoog probleemanalytisch vermogen. Aangezien oplossingen voor problemen en vraagstellingen vaak buiten standaard situaties en geprotocolleerde handelingen vallen, wordt van de KFM creativiteit en initiatief verwacht. Toepassing en beheer van fysische parameters die direct en indirect van belang zijn voor de patiëntbehandeling vereisen een hoge mate van integriteit en accuratesse. Voorkomende contacten van de KFM met patiënten vergen takt en een patiëntgerichte attitude.
Opleiding
Het niveau en de aard van de functie sluiten aan bij een HBO/bachelor opleiding technische natuurkunde of een opleiding die hiermee gelijkwaardig kan worden verondersteld. De opleiding tot KFM bestaat uit specifieke vaardigheidstrainingen en uit het volgen van een aantal beroepsinhoudelijke post-HBO cursussen. Deze zijn per deelprofiel verschillend.
Bekijk het gehele beroepsprofiel en lees meer over het deelprofiel KFM Radiotherapie.
Beroepsprofiel